Als ik bij haar kom met mijn teken- en schildermateriaal is ze erg blij. Ze zegt zich de koningin te voelen, ze had nog nooit in haar 81 jaar privéles gehad. Eerst loopt ze nog onrustig rond, weet even niet wat ze van plan was en zegt dan dat ze met haar hoofd overal is…. Als ik voorstel om iets te gaan tekenen zegt ze “misschien wel goed voor hier”, en wijst naar haar hoofd.
We zitten schuin tegenover elkaar, met 1,5 meter tussenruimte, aan haar keukentafel. Haar mooie bos bloemen op tafel zorgt voor een gesprek over vroeger. Tuinieren blijkt al jaren een grote hobby van haar.
Dan gaan we aan het werk. Ik breng twee kleuren aan en zij volgt mijn voorbeeld. Ze begint met grote halen maar al gauw worden haar bewegingen op papier rustiger. We werken in stilte. We horen alleen onze krijtjes en handen die over het papier wrijven en de vogels buiten. Ik zie hoe ze geheel opgaat in de kleuren en geniet van het frisse lentegroen dat al wrijvend onder haar handen ontstaat. De prachtige bos bloemen biedt haar inspiratie om uit het lentegroen dat ontstaat op het papier, bloemen te halen. Als ze klaar is kijkt ze me met twinkelende ogen aan. Ze lacht en de onrust van zonet lijkt geheel verdwenen.
We kijken samen naar onze kunstwerken. Ze zegt “Ach ja, hoe het er uitziet vind ik niet zo belangrijk, belangrijker is dat ik ervan heb genoten!” Na het tekenen laat ze me haar bloementuin zien. Dit blijkt één mooie kleurenpracht aan bloemen.
Mevrouw is 81 jaar. Onlangs is Alzheimer bij haar gediagnosticeerd. Ze komt sinds enkele maanden in het atelier voor kunstzinnige begeleiding in een groep. Ze is door de thuiszorg aangemeld omdat ze bang is haar stem te verliezen door gebrek aan sociale contacten. Het doel van deelname aan de kunstzinnige groepsbegeleiding is om mensen te ontmoeten waarmee ze kan praten. Maar ook om uit haar isolement te komen, haar week en dag structuur te geven en om te genieten van elkaar en van het kunstzinnig werken. Ook als het resultaat niet naar wens is.
Sinds de tijd van Corona bied ik mevrouw wekelijks individuele kunstzinnige ondersteuning. Om dit voor haar mogelijk te maken doe ik dit bij haar thuis. Uiteraard rekening houdend met de richtlijnen van het RIVM. Hier nodig ik haar aan de hand van een thema met beelden en gedichten uit tot het vertellen van haar eigen levensverhaal. Haar ervaringen en gevoelens worden daarna kunstzinnig verbeeld.
Naast dierbare herinneringen kunnen er ook verdrietige herinneringen voorbijkomen. Zoals die ene keer toen we het over haar handen hadden. Een kunstwerk van een moeder met kind greep ze aan om het over het onverwachte verlies van haar dochter te hebben. Ze wil hier graag over praten en haar naam weer eens hardop uitspreken. Het kunstzinnig werk laat na afloop twee lege handen zien.
Deze ‘kunstzinnige reminiscentie’ is een methode die ik individueel en in kleine groepen verzorg. Het biedt ouderen de gelegenheid om terug te gaan naar dierbare herinneringen en stil te staan wat deze in het leven zoal gebracht hebben. Het voelen, ervaren en verbeelden zelf staan hierbij dan ook meer centraal dan het denken.
Ik voel me dankbaar dat ik getuige mag zijn van haar levensverhaal en ervaar onze ontmoetingen iedere week als kleine lichtpuntjes in deze tijd van Corona.
N.B. Uiteraard heb ik mevrouw deze blog vóór plaatsing laten lezen. Ze raakte geëmotioneerd. Ze vertelde dat de genomen maatregelen ter bescherming van alle ouderen tegen het virus ervoor zorgt dat ze zichzelf hierdoor vaak zo nutteloos voelt omdat ze niets terug kan doen. Deze blog gaf haar het gevoel dat ze ondanks haar leeftijd en dementie op haar manier toch nog een bijdrage kan leveren in deze tijd en van enige betekenis kan zijn voor een ander.